Antсемлек ауксины белән таныштыру
Ауксин - C10H9NO2 молекуляр формуласы белән индол-3-сирик кислотасы. Бу үсемлек үсешенә ярдәм итәр өчен ачылган иң гормон. Инглиз сүзе грек сүзеннән auxein (үсәргә) килә.
Индол-3-кислоталы саф продукт ак кристалл һәм суда эри алмый. Этанол һәм эфир кебек органик эреткечләрдә җиңел эри. Ул җиңел оксидлаштырыла һәм яктылык астында роза кызылга әйләнә, һәм аның физиологик активлыгы да кими. Plantsсемлекләрдәге индол-3-кислотасы ирекле яки бәйләнгән (бәйләнгән) хәлдә булырга мөмкин. Соңгысы күбесенчә эстер яки пептид комплекслары.
Plantsсемлекләрдә бушлай индол-3-сирик кислотаның эчтәлеге бик түбән, яңа килограммга якынча 1-100 микрограмм. Урынга һәм тукыманың төренә карап үзгәрә. Көчле үсә торган тукымаларда яки үсү нокталары һәм полен кебек органнардагы эчтәлек чагыштырмача түбән.
Күпчелек үсемлек ауксиннары шулай ук күзәнәк бүленешендә һәм дифференциацияләүдә, җимеш үсешендә, кисүләр һәм дефолиация алганда тамыр формалашуда роль уйныйлар. Табигый рәвештә барлыкка килгән ауксин β-индол-3-сират кислотасы. Ясалма синтезланган үсемлек үсешен көйләүче охшаш эффектлар белән брассинолид, цитокинин, гиббереллин, Нафталин кислотасы (NAA), DA-6 һ.б.
Ауксинның роле икеләтә: ул үсешне дә, үсешне дә тыя ала;
ул үсүне тизләтә дә, тыя да ала; ул чәчәк һәм җимеш төшүдән, нечкә чәчәкләрдән һәм җимешләрдән саклый ала. Бу Ауксин концентрациясенең заводның төрле өлешләренә сизгерлеге белән бәйле. Гомумән алганда, үсемлек тамырлары сабакларга караганда куакларга караганда сизгеррәк. Дикотиледоннар монокотларга караганда сизгеррәк. Шуңа күрә 2-4D кебек ауксин аналогларын гербицидлар итеп кулланырга мөмкин. Ул ике яклы табигате белән характерлана, ул үсешкә дә ярдәм итә, үсешне тоткарлый һәм хәтта үсемлекләрне үтерә ала.
Оксинның стимуллаштыргыч эффекты махсус ике аспектта күрсәтелә: популярлаштыру һәм тыю:
Оксинның этәргеч эффекты бар:
1. Хатын-кыз чәчәкләренең формалашуы
2. Партенокарпия, аналык стенасы үсеше
3. Кан тамырларын дифференциацияләү
4. Яфракларның киңәюе, каптал тамырларының формалашуы
5. Орлыкларның һәм җиләк-җимешләрнең үсүе, яраларны дәвалау
6. Апикаль өстенлек һ.б.
Ауксинның тыю эффектлары бар:
1. Чәчәк абсцсиясе,
2. uitимеш абсцсиясе, яшь яфрак абсцсиясе, ботак үсүе,
3. Тамыр формалашу һ.б.
Ауксинның үсемлек үсешенә тәэсире ауксин концентрациясенә, үсемлек төренә һәм үсемлеккә бәйле. органнар белән бәйле (тамырлар, сабаклар, ботаклар һ.б.). Гомумән алганда, аз концентрацияләр үсешкә ярдәм итә ала, ә югары концентрацияләр үсешне тоткарлый яки хәтта үсемлек үлеменә китерә ала. Дикотиледонлы үсемлекләр Оксинга монокотиледонлы үсемлекләргә караганда сизгеррәк; вегетатив органнар репродуктив органнарга караганда сизгеррәк; тамырлары куакларга караганда сизгеррәк, ботаклары сабакларга караганда сизгеррәк һ.б.
Индол-3-кислоталы саф продукт ак кристалл һәм суда эри алмый. Этанол һәм эфир кебек органик эреткечләрдә җиңел эри. Ул җиңел оксидлаштырыла һәм яктылык астында роза кызылга әйләнә, һәм аның физиологик активлыгы да кими. Plantsсемлекләрдәге индол-3-кислотасы ирекле яки бәйләнгән (бәйләнгән) хәлдә булырга мөмкин. Соңгысы күбесенчә эстер яки пептид комплекслары.
Plantsсемлекләрдә бушлай индол-3-сирик кислотаның эчтәлеге бик түбән, яңа килограммга якынча 1-100 микрограмм. Урынга һәм тукыманың төренә карап үзгәрә. Көчле үсә торган тукымаларда яки үсү нокталары һәм полен кебек органнардагы эчтәлек чагыштырмача түбән.
Күпчелек үсемлек ауксиннары шулай ук күзәнәк бүленешендә һәм дифференциацияләүдә, җимеш үсешендә, кисүләр һәм дефолиация алганда тамыр формалашуда роль уйныйлар. Табигый рәвештә барлыкка килгән ауксин β-индол-3-сират кислотасы. Ясалма синтезланган үсемлек үсешен көйләүче охшаш эффектлар белән брассинолид, цитокинин, гиббереллин, Нафталин кислотасы (NAA), DA-6 һ.б.
Ауксинның роле икеләтә: ул үсешне дә, үсешне дә тыя ала;
ул үсүне тизләтә дә, тыя да ала; ул чәчәк һәм җимеш төшүдән, нечкә чәчәкләрдән һәм җимешләрдән саклый ала. Бу Ауксин концентрациясенең заводның төрле өлешләренә сизгерлеге белән бәйле. Гомумән алганда, үсемлек тамырлары сабакларга караганда куакларга караганда сизгеррәк. Дикотиледоннар монокотларга караганда сизгеррәк. Шуңа күрә 2-4D кебек ауксин аналогларын гербицидлар итеп кулланырга мөмкин. Ул ике яклы табигате белән характерлана, ул үсешкә дә ярдәм итә, үсешне тоткарлый һәм хәтта үсемлекләрне үтерә ала.
Оксинның стимуллаштыргыч эффекты махсус ике аспектта күрсәтелә: популярлаштыру һәм тыю:
Оксинның этәргеч эффекты бар:
1. Хатын-кыз чәчәкләренең формалашуы
2. Партенокарпия, аналык стенасы үсеше
3. Кан тамырларын дифференциацияләү
4. Яфракларның киңәюе, каптал тамырларының формалашуы
5. Орлыкларның һәм җиләк-җимешләрнең үсүе, яраларны дәвалау
6. Апикаль өстенлек һ.б.
Ауксинның тыю эффектлары бар:
1. Чәчәк абсцсиясе,
2. uitимеш абсцсиясе, яшь яфрак абсцсиясе, ботак үсүе,
3. Тамыр формалашу һ.б.
Ауксинның үсемлек үсешенә тәэсире ауксин концентрациясенә, үсемлек төренә һәм үсемлеккә бәйле. органнар белән бәйле (тамырлар, сабаклар, ботаклар һ.б.). Гомумән алганда, аз концентрацияләр үсешкә ярдәм итә ала, ә югары концентрацияләр үсешне тоткарлый яки хәтта үсемлек үлеменә китерә ала. Дикотиледонлы үсемлекләр Оксинга монокотиледонлы үсемлекләргә караганда сизгеррәк; вегетатив органнар репродуктив органнарга караганда сизгеррәк; тамырлары куакларга караганда сизгеррәк, ботаклары сабакларга караганда сизгеррәк һ.б.
Соңгы язмалар
Күрсәтелгән яңалыклар
